Ceo grad je ove godine u znaku proslave 250. godišnjice Bostonske čajanke, jednog od događaja koji su bili okidač za Američku revoluciju. Međutim, Amerikanci stalno preispituju svoje istorijske momente pa se u jednom od muzeja nalazi i vaga na kojoj ubacivanjem novčića posetioci “glasaju” o tome da li je Bostonska čajanka bila opravdana ili ne
Vožnja biciklom kroz Boston, ako rentirate bajk, jedno je od najskupljih takvih iskustava – dnevni zakup je čak 45 dolara. Međutim, ono što možete da vidite i obiđete na ovaj način ako vas ne ispoliva kiša sa Atlantika – vredno je svakog centa.
Prvo na što nailazim je Massachusetts Beirut Memorial u Christopher Columbus Parku. Ovaj grantini spomenik podignut 1992. posvećen je devetorici američkih marinaca, pripadnika mirovnih snaga iz savezne države Masačusets koji su poginuli u bombaškom napadu u glavom gradu Libana 23. oktobra 1983.
Memorijal Mađarskoj revoluciji postavljen je 1986. na 30. godišnjicu tog događaja 1956. na Trgu slobode. Autor memorijala je američki vajar mađarskog porekla E. Gyuri Hollosy koji je rođen 1946. u malom bavarskom selu Bad-Aibling. Oba roditelja bili su slikari – Simon Hollósy i Csontváry Tivadar Kosztka koji su pobegli iz komunističke Mađarske a 1955. porodica se iselila u Klivlend u SAD.
Još jedan spomenik u javnom prostoru upućuju na etničku raznolikost Bostona. “The Partisans” su aluminijumske skulture koje je 1979. izradio poljsko-američki vajar Andrzej Pitynski a izložbene su u Bostonu od 1983. Skulpture predstavljaju partizane, pripadnike poljskog pokreta otpora koji se borio protiv Hitlerovih nacista ali i Staljinove okupacije istočnog dela zemlje. Monument je posvećen svim brocima za slobodu širom planete.
Ceo Boston je inače u znaku proslave 250 godina od čuvene Bostonske čajanke koja pada 16. decembra ove godine.
Tada je naime jedna grupa bostonskih Sinova slobode prerušenih u Mohawk Indijance, u znak protesta protiv britanske politike, pobacala 342 bala čaja sa brodova Britanske istočnoindijske kompanije u more. Taj događaj bio je jedna od varnica koja je zapalila Američku revoluciju. Na mestu na kojem se to dogodilo nalazi se Muzej Bostonske čajanke. Uz muzejsku zgradu kako sastavni deo izložbenog prostora ukotvljene su replike dva broda iz tog vremena “Eleanor” i “Beaver”. Muzej poseduje i dva originalna sanduka za čaj iz toga događaja 1773.
Nešto kasnije posetio sam Old State House iz 1713. najstariju javnu zgradu u Bostou koja je bila sedište Britanske kolonijalne uprave da bi danas bila pretvorena u muzej a u jednom njenom delu je ujedno i stanica za Metro koji prolazi ispod nje.
Pored izložbe o burnom istorijatu ove zgrade i u ovom muzeju postoji posebni deo posvećen jubileju Bostonske čajanke, okolnostima koje su do nje dovele kao i poslednicama. Na kraju izložbe nalazi se vaga na kojoj možete ubacitvati novčiće na njen jedan ili drugi kraj i tako glasati za to da li je Bostonska čajanka iz ove istorijske perspekive bila opravdana ili nije. Fascinantno je kako Amerikanci u svojim muzejima preispituju i neke naoko potpuno neosporne istorijske događaje. Pokušajte da zamislite, na primer u nekom našem istorijskom muzeju takve vage na kojima se glasa da li je Sarajevski atentat bio opravdan ili ne, Takovski ustanak, Puč 27. marta 1941. ili pak Kosovski boj.
Ručali smo u Kineskoj četvrti gde mi pažnju privlači kapija na njenom ulazu na kojoj se vijore američka i zastava – Tajvana.
Nastavljam dalje i pažnju mi privlači tabla na kojoj piše da se najveći Tiffany luster u Americi nalazi u crkvi pored koje prolazim. Reč je o Central Congreational Church (Prezbiterijanska crkva) koja je sagrađena 1867. Tifanijev dizajner Jacob Adolphus Holzer napravio je luster povodom World’s Columbian Exhibition koja je organizovana u Čikagu 1893.
Širom crkve pa i na njenoj fasadi nalaze se poruke tolerancije prema manjinskim i ugroženim grupama: Afroamerikancima, LGBT-zajednici, bolesnima… Na jednom mestu nalazi se i 8 postulata ove crkve: 1. Čuvaj životnu sredinu; 2. Brini o siromašnima; 3. Opraštaj često; 4. Odbaci rasizam; 5. Bori se protiv siromaštva; 6. Prigrli različitosti; 7. Voli Boga i 8. Uživaj u ovom životu! Teško se oteti utisku da se poruke i vrednosti koje širi protestantizam tako retko čuju iz usta verskih lidera katoličke, pravoslavne i islamske vere koje dominiraju prostorima Balkana.
Kako je bilo lepo vreme rešio sam da se odvezem do Južnog Bostona, do obale Atlanskog okeana i okupam. L Street Bathhouse je kupalište otvoreno 1931. za vreme slavnog gradonačelnika James Michael Curleya. Otvoreno je ponovo ovog leta nakon trogodišnjeg renoviranja koje je koštalo 31.2 miliona dolara. Međutim, ako želite tu da se okupate – nećete moći, otvoreno je samo za članove.
Ispred kupališta nalazi se spomenik sa likovima trojice momaka. Reč je o čuvenom memorijalu nazvanom “The Three Samaritans of South Boston”. Ko su bili ovi bostonski “milosrdni Samarićani” i šta se zapravo dogodilo.
Naime, 14. decembra 1968. trojica prijatelja Michael Beatty, Ernest Santoro i John Walker bili su na plaži da proslave Michaelov 16. rođendan. Dok su stopirali na putu ka kući sreli su mladi par čiji se automobil pokvario. Zastali su da im poguraju kola. U tom momentu na njih je naleteo drugi vozač koji je bio pod dejstvom alkohola. Dvojica dečaka poginula su na licu mesta a treći je umro nešto kasnije u bolnici.
Produžio sam uz obalu do plaže Carson koja je otvorena za nas smrtnike. Nedaleko od nje nalazi se Calf Pasture Pumping Station, zgrada nekadašnjeg Vodovoda i kanalizacije Bostona koja je sagrađena 1880. i kao spomenik kulture trenutno je u fazi pripreme za restauraciju. U januaru 2020. University of Massachusetts Building Authority izdao je dozvolu za restauraciju objekta u multifunkcionalne svrhe. Očekuje se da radovi počnu sledeće godine. Zgrada je bila u upotebi do 1968. kada je izgrađena nova. Primer je reskošne “ričardsonijanske romaneskne” arhitekture.
Stižem i do Muzeja lepih umetnosti za čije razgledanje vam je potreban čitav dan. Nisam imao toliko vremena pa sam se odlučio na deo posvećen antičkom periodu koji mi inače u muzejima nije na listi prioriteta. Pored brojnih predmeta iz antičke Grčke i Rima ovde se nalazi i statua Muze koja je bila deo grupe koju je činilo Devet muza i Apolon koje je naručio car August za renoviranje Pozorišta u Pompejima u 32. godini PNE. Originalna glava je izgubljena i u 17. veku zamenjena glavom Juno, žene od Jupitera, kraljice i boginje (Hera kod Grka) koja je bila zaštitnica braka, dece i ujedno i države Rim.
Statua je bila u kolekciji kardinala Ludovisija u Rimu u čuvenoj Esquiline bašti da bi na kraju bila prodata bogatoj Amerikanki Meri Prat Brandegi koja ju je 1904. brodom prenela u u svoju “Italijansku baštu” na njenom imanju u Bruklinu u Masačusetsu. Sa svojih 396 cm – ovo je najviša originalna antička statua na tlu SAD.
Nešto dalje, kao u kakvom stripu iz 1.200 godine PNE na antičkoj keramici moguće je pratiti događaje koji su predhodili Trojanskom ratu, sam rat i njegove posledice. Vidimo scene u Sparti gde je Menelaj, muž lepe Jelene, ugostio Parisa kao kraljevskog gosta. Međutim, kad je Menelaj otišao iz Sparte na sahranu svoga oca na Krit, Paris je oteo Jelenu (prema nekim izvorima je otišla i dobrovoljno), a poneo je i mnogo Menelajevog blaga što takođe vidimo na jednom od ćupova. Tu su i Trojanski konj i sve što se posle dešavalo a u raznim verzijama nam je poznato iz antičkih spisa i kasnijih knjiga i filmova.
Pogledao sam u ovom muzeju i jednu od najznačajnijih svetskih kolekcija “Beninske bronze”. U kontekstu aktuelnih dešavanja u Zapadnoj Africi, državnih udara i preplitanja zapadnih, kineskih i ruskih uticaja – valja napomenuti da su se na tom tlu stotinama godina unazad nalazile neke veoma napredne civilizacije. Tako je, na primer, Carstvo Mali postojalo od 1230. do 1610. a jedan od njegovih vladara Mansa Musa imao je toliko zlata da se smatra najbogatijim čovekom u istoriji civilizacije. Danas sam u Muzeju lepih umetnosti u Bostonu video deo kolekcije “beninske bronze” koja je pokradena iz Kraljevske palate u Beninu kada su 1897. Britanci osvojili Kraljevstvo Benin koje je na tlu današnje Nigerije postojalo od 1180. godine.
Ewuare II, nosi titulu Oba of Benin i 40. je po redu vladar ove kraljevske loze a tokom svoje karijere bio je ambasador Nigerije u Angoli, Švedskoj i Italiji.
U svetu se vodi velika polemika da li pokradena “beninska bronza” treba da se vrati u Nigeriju.
Za kraj ovog biciklističkog krstarenja po ulicama, crkvama i muzejima Bostona navratio sam i do jednog od najstarijih grobalja na severnoameričkom kontinentu. Granary Burial Ground, groblje u centru Bostona koje postoji od 1660. mesto je na kojem su sahranjeni neki od “otaca nacije” kao i brojne znamenite ličnosti iz vremena kada je brod “Mayflower” 1620. na Cape Codu iskrcao prva 102 engleska doseljenika u ove krajeve…
Kao što “stari Novosađani” vole da kažu da su im se preci ovde doselili sa Čarnojevićem a Beograđani da su “peta generacija na Dorćolu”, i Bostonu kada žele da se našale oko nečijeg pretencioznog isticanja starosedelačkog porekla, reći će vam: “Ma da, tvoja baba se sigurno na ‘Mayfloweru” iskrcala ovde!”
Rođen 27.7.1968. u Baču (Vojvodina, Srbija). Srednju školu završio u Bačkoj Palanci, Pravni fakultet studirao u Novom Sadu. Od 1990. radi kao novinar – u početku kao novosadski dopisnik beogradskih “Večernjih novosti”; zagrebačke “Arene”, sarajevskih “Naših dana”. Sarađuje i u magazinima “Vreme” i “Stav”.
1992. sa grupom studenata obnavlja izlaženje studentskog mesečnika “Index”. Posle dva broja sledi smena celokupne redakcije i pokretanje magazina “Nezavisi Index” koji će kasnije 1993. promeniti ime u “Svet” iz kojeg je nastala izdavačka kuća Color Press Grupa.
Danas na čelu Color Press Grupe najvećeg izdavača magazina u regionu sa kompanijama u svih 6 republika – 110 magazina, 25 internet portala i preko 80 konferencija i festivala godišnje.
U porfoliju kompanije pored domaćih (poput magazina “Lepota i zdravlje”, “Svet”, “Pošalji recept”, “Lekovito bilje” itd) nalaze se i brojni licencni brendovi: “The Economist”, “Hello!”, “Gloria”, “Story”, “Star”, “Lisa Moj stan”, “Hausbau”, “Brava Casa”, “Bravo”, “Alan Ford”, “Grazia”, “La Cucina Italiana”, “Auto Bild” i brojni drugi.
