BICIKLOM KROZ VOJVODINU: Novi Slankamen
Krećem od dve table koje označavaju mesto gde prestaje Stari Slankamen a počinje Novi Slankamen. Odmah pored, na ulazu u selo je i traktorska prikolica pretvorena u tezgu za prodaju voća. Ima svega – grožđa crnog i belog, jabuka, krušaka, breskvi – “dlakavih” i nektarina… Novi Slankamen je inače, više od jednog veka poznat kao čuveni voćarski kraj.
Pažnju mi privlači kip kuvara ispred jednog od restorana. Nekako mi ti kipovi kuvara pred našim restoranima uvek deluju pomalo zastrašujuće i nimalo gostoljubivo, kao da ih radi isti, ne preterano talentovani umetnik. Ovaj, na primer, ima raskolačene oči i “preteći” drži tavu u podignutoj ruci.
“Ne budite od onih koji cele sedmice čekaju peta, cele godine leto i ceo život sreću”, poruka je ispod table na kojoj je ime mladića Stefana Pavlovića koji je 2014. poginuo na motoru baš na ovom mestu. Imao je 19 godina.
Stižem do Srpske pravoslavne Crkva Svetog Preobraženja koja je 1910. građena u stilu moravske arhitekture po projektu inžinjera Gojaka Damjanovića. Ovo je veoma reda primerak pravoslavne crkve u tom stilu da je građena u vreme Austrougarske. Iznad vrata pod staklom se nalazi scena Preobraženja Hrista. Istočno od crkve je podignut zaseban visoki zvonik modernog izgleda. U crkvi kao jedini najstariji i važan dokument je Letopis crkve u kome se mogu naći svi podaci o njenom građenju. Kako je nedeljno jutro, u crkvi je bilo u toku bogosluženje sa dvadesetak prisutnih vernika.
Nešto dalje, takođe na glavnoj ulici nalazi se Rimokatolička Crkva Sv. Mihovila sagrađena 1862. Na glavnom oltaru je slika Sv. Mihovil (Mihajlo) ubija Satanu, rad Novosađanina Imrea Nizekeltija iz 1868. Na levom i desnom bočnom oltaru su dve slike nepoznatog autora iz druge polovine 19. veka. Zidne slike, mahom na svodovima oltara i naosa naslikao je zagrebački majstor Marko Antonini 1899. Kada sam ušao u crkvu nekoliko žena je čekajući početak svete mise molilo “krunicu”.
Na veoma aktivnoj Fejsbuk stranici Župe Svetog Mihovila u Novom Slankamenu između ostalog nalaze se i fotografije sa proslave Svetog Mihovila iz septembra ove godine. Na misi u prepunoj crkvi zajedno sa katoličkim sveštenicima vidimo i lokalnog pravoslavnog paroha što je lepa slika suživota u selu koje je imalo burnu međunacionalnu istoriju.
Odlazim do mesnog groblja. Sa leve strane sahranjuju se rimokatolici sa desne pravoslavci. Pažnju privlače dve velike kapele – jedna, na rimokatoličkom delu – pripada porodici Cindrić, druga – na pravoslavnom delu – porodici Čale.
Novi Slankamen je takođe poznat po značajnom istorijskom spomeniku posvećenom Slankamenačkoj bici. Obelisk posvećen ovoj bici, visok 16 metara, podignut je 1892. na visu iznad Slankamena. 20.000 Austrijanaca pod zapovedničkom palicom grofa Badenskog i 10.000 Srba kojima je zapovedao podvojvoda Jovan Monasterlija, sukobili su se 19. avgusta 1691. kod Slankamena sa nadmoćnom turskom vojskom. Bila je to jedna od najvažnijih hrišćanskih pobeda koje su vodile ka vraćanju Osmanlija u Malu Aziju. Na spomeniku je tekst na nemačkom jeziku i stihovima pesnika Jovana Jovanovića Zmaja: „I hvala i slava junacima vrlim, padom – uzdignutim, smrću – neumrlim”.
Stjepan Radić i Jovan Jovanović Zmaj
Novi Slankamen je, inače treće naselje po broju stanovnika na teritoriji opštine Inđije, odmah posle Inđije i Beške. Do pred kraj 18. veka naselje Novi Slankamen nije postojalo. Do 1783. postojalo je samo naselje Slankamen i taj naziv se odnosio na današnji Stari Slankamen. U periodu vladavine cara Josipa II, radi jačanja Vojne krajine, na samo 3 km jugozapadno od postojećeg Slankamena (Starog), počelo je naseljavanje Hrvata iz Dalmacije i Like, a zatim su doseljeni i Nemci i Slovaci. Da bi se novoosnovano naselje razlikovalo od tadašnjeg, ono dobija naziv Novi Slankamen.
U naselju danas živi oko 3.500 stanovnika, najvećim delom Srbi (76%), zatim Hrvati (22%) i u manjem broju Romi, Mađari, Slovaci i Nemci. U jesen 1992. iz Slankamena se odselio znatan broj Hrvata i doselio znatan broj Srba iz prekodrinskih krajeva, kao i sa Kosova. Prema popisu stanovništva iz 1991. godine Hrvati su u Novom Slankamenu činili oko 66% populacije, dok je Srba bilo oko 31%. U Novom Slankamenu funkcionišu dva kutlurno-umetnička društva – Hrvatsko kulturno prosvjetno društvo „Stjepan Radić“ osnovano 1902. u KUD „Jovan Jovanović Zmaj” osnovano 1951. Svake godine u avgustu ovde se održava manifestacija „Dani breskve“.
Rođen 27.7.1968. u Baču (Vojvodina, Srbija). Srednju školu završio u Bačkoj Palanci, Pravni fakultet studirao u Novom Sadu. Od 1990. radi kao novinar – u početku kao novosadski dopisnik beogradskih “Večernjih novosti”; zagrebačke “Arene”, sarajevskih “Naših dana”. Sarađuje i u magazinima “Vreme” i “Stav”.
1992. sa grupom studenata obnavlja izlaženje studentskog mesečnika “Index”. Posle dva broja sledi smena celokupne redakcije i pokretanje magazina “Nezavisi Index” koji će kasnije 1993. promeniti ime u “Svet” iz kojeg je nastala izdavačka kuća Color Press Grupa.
Danas na čelu Color Press Grupe najvećeg izdavača magazina u regionu sa kompanijama u svih 6 republika – 110 magazina, 25 internet portala i preko 80 konferencija i festivala godišnje.
U porfoliju kompanije pored domaćih (poput magazina “Lepota i zdravlje”, “Svet”, “Pošalji recept”, “Lekovito bilje” itd) nalaze se i brojni licencni brendovi: “The Economist”, “Hello!”, “Gloria”, “Story”, “Star”, “Lisa Moj stan”, “Hausbau”, “Brava Casa”, “Bravo”, “Alan Ford”, “Grazia”, “La Cucina Italiana”, “Auto Bild” i brojni drugi.
