Album pod naslovom “Snimci efekata dejstava na Beograd” sa fotografijama koje je 29. aprila 1941. nemačka vojska snimila sa kopna i vazduha na neverovatan način dospeo je u ruke preživelog jugoslovenskog vojnog zarobljenika Aleksandra Horovica čija ga je udovica Ana Horovic zaveštala Muzeju grada Beograda
Bio je jul 1945. kada se Aleksandar Horovic vraćao sa drugim jugoslovenskim vojnim zarobljenicima nazad u zemlju. Voz je stao na stanici u mađarskom mestu Nađmaroš. U jednom momentu u vagon ulazi sovjetski oficir i pita dali ima nekog iz Beograda. Horovic se javio i oficir mu je poklonio album sa fotografijama zaplenjen od nemačke vojske. Album pod naslovom “Snimci efekata dejstava na Beograd” sa fotografijama koje je 29. aprila 1941. nemačka vojska snimila sa kopna i vazduha. Album je Aleksandrova udovica Ana Horovic zaveštala Muzeju grada Beograda. Dok sam danas, na 82. godišnjicu bombardovanja Beograda sedeo u jednom kafeu na Trgu republike prošla je Jelena Medaković, direktorka Muzeja grada Beograda i poklonila mi knjigu “Prizori ‘kažnjenog’ grada” u izdanju njene kuće u kojoj su objavljena ova potresna ali i vredna svedočanstva.
Album je naprvljen u maju 1941. a njegov tvorac je bilo Štabno foto-odeljenje Komande 4. vazdušne flote “Luftvafea” – iste flote koja je sprovodila i operaciju bombardovanja Beograda 6, 7. 11. i 12. aprila 1941. Bombardovanje je izvedeno sa 234 bombardera i 120 lovaca koji su poleteli sa aerodroma iz Beča, Graca i Arada i bacili ukupno 440 tona zapaljivih bombi na Beograd.
U bombardovanju Beograda 1941. poginulo je 2.274 ljudi. Porušeno je 627 zgrada, veoma je oštećena 1.601 zgrada, a delimično čak 6.829 zgrada (uključujući deo zgrade Starog dvora). Teško je oštećena Vaznesenjska crkva u kojoj je bilo vernika koji su bili došli na jutrenje. Najznačajniji spomenik kulture, Narodna biblioteka sa 350.000 knjiga, uništena je već prvog dana bombardovanja.
Nemački feldmaršal Evald fon Klajst je na suđenju posle rata izjavio: „Vazdušni napad na Beograd 1941. godine imao je prvenstveno političko-teroristički karakter i nije imao ništa zajedničko sa ratom. To bombardovanje iz vazduha bilo je stvar Hitlerove sujete, njegove lične osvete.”
Inače, samo nemačko bombardovanje Beograda tokom Aprilskog rata 1941. nikada nije snimljeno filmskom kamerom. Godine 1945. Nikola Popović je uradio prvi posleratni dokumentarni film pod nazivom Odmazda Beograda. Popović je sekvence bombardovanja montirao iz drugih dokumentarnih filmova; scene je skrojio koristeći razni materijal zaplenjen iz nemačkih filmskih žurnala. Ubacio je scene nemačkih aviona, Junkersa 87 (Štuke) i dvomotornih Hajnkela 111. U filmu se nalaze kadrovi neprepoznatljivih gradova u plamenu, snimci bombardovanja Varšave iz 1939, te Roterdama i Londona iz 1940. Neke kadrove za ovaj film je preuzeo iz nemačkog UFO žurnala broj 405, koji pokazuje posledice američkog bombardovanja Beograda na Uskrs 1944.
Snimio je 1945. rekonstruisane scene eksplozija na ruševinama zaostalim iz rata. Njegov izmontirani film iz 1945. godine je više decenija, u vreme SFRJ, prikazivan široj javnosti, u bioskopima i na televiziji, kao autentičan film nemačkog bombardovanja Beograda 6. aprila 1941.
Posledice nemačkog bombardovanja Beograda 6. aprila 1941. snimio je odmah po završetku bombardovanja, još pre ulaska nemačkih trupa u glavni grad, kinoamater Radomir Milojković (koji je ujedno i prvi snimio razrušen grad). Njegovi snimci su prvi put prikazani nakon skoro četiri decenije od završetka Drugog svetskog rata, u filmu Marka Bapca iz 1978. pod nazivom “Kada je nebo bilo crno nad Beogradom”.
Nemački album sadrži 68 fotografija i foto-plan pod nazivom “Skica efekata dejstava na Beograd” na kojem su crvenim krugovima označene zgrade pogođene bombama a crvenim isprekidanim linijama delovi grada koji su uništeni ili spaljeni.
Na planu je naročito upečtaljiva razmera uništenja na Dorćolu i u zaleđu Pančevačkog mosta gde su se nalazile sirotinjske četvrti stere Karaburme koje nikako nisu mogle da budu “legitimni ciljevi”. Fotografije snimljene sa kopna otkrivaju prosebnu žestinu bombardovanja, posebno one na kojima se nalazi delimično srušeni Stari dvor.
Javnost je upoznata sa postojanjem albuma tek 1981. kada je organizovana izložba povodom 40 godina od bombardovanja Beograda 1941. Povodom 80. godišnjice bombardovanja Muzej grada Beograda 2021. organizovao je izložbu ovih fotografija posle koje se rodila ideja da ovaj vredan materijal bude objedinjen u knjizi “Prizori ‘kažnjenog’ grada”.
Rođen 27.7.1968. u Baču (Vojvodina, Srbija). Srednju školu završio u Bačkoj Palanci, Pravni fakultet studirao u Novom Sadu. Od 1990. radi kao novinar – u početku kao novosadski dopisnik beogradskih “Večernjih novosti”; zagrebačke “Arene”, sarajevskih “Naših dana”. Sarađuje i u magazinima “Vreme” i “Stav”.
1992. sa grupom studenata obnavlja izlaženje studentskog mesečnika “Index”. Posle dva broja sledi smena celokupne redakcije i pokretanje magazina “Nezavisi Index” koji će kasnije 1993. promeniti ime u “Svet” iz kojeg je nastala izdavačka kuća Color Press Grupa.
Danas na čelu Color Press Grupe najvećeg izdavača magazina u regionu sa kompanijama u svih 6 republika – 110 magazina, 25 internet portala i preko 80 konferencija i festivala godišnje.
U porfoliju kompanije pored domaćih (poput magazina “Lepota i zdravlje”, “Svet”, “Pošalji recept”, “Lekovito bilje” itd) nalaze se i brojni licencni brendovi: “The Economist”, “Hello!”, “Gloria”, “Story”, “Star”, “Lisa Moj stan”, “Hausbau”, “Brava Casa”, “Bravo”, “Alan Ford”, “Grazia”, “La Cucina Italiana”, “Auto Bild” i brojni drugi.
