U Ulici Kosovke djevojke u Bijeljini nalazi se mala Evangelička crkva u kojoj se okupljaju pripadnici slovačke nacionalne zajednice koji su stigli u Semberiju odmah nakon odlaska Turaka sa ovih prostora
Ako ulazite u Bijeljinu sa zapadne strane grada, putem iz Tuzle, proći ćete pored malog uredjenog groblja koje odaje utisak da se o njemu neko svesrdno brine. Na svega par stotina metara dalje stižete do jedne male uličice koja danas nosi ime Kosovke djevojke i ako tu skrenete levo nailazite na jednu malu lepo uredjenu i novu crkvu.
Sve ovo ne bi bilo interesantno da nije reč o dva objekta koji već vekovima neguju i održavaju kulturu i tradicije jednog malog naroda čiji su se pripadnici u vreme Austrougarske vladavine, odmah po odlasku Turaka, ovde naselili tražeći bolji život. Reč je pripadnicima slovačkog naroda koji su se tu tokom poslednje migracije iz vojvodjanskih mesta u kojima su živeli Slovaci naselili ovde, prvo u selu Ljeljenča a potom i u Bijeljini. Na meni nepoznatu činjenicu da u Bijeljini ima Slovaka skrenuo mi je ražnju Stanislav Stupavski, novinar iz Šida.
Bila je to migracija kojom su se Slovaci obreli najjužnije od svoje matične zemlje tokom tih godina druge polovine 19. veka. Danas pripadnici slovačke nacionalne manjine žive u Bijeljini integrisani u savremene tokove života ove sredine, a ima ih oko stotinu duša. Ljubomorno i ponosno čuvaju kulturu, običaje i veru svojih predaka a za šta, kažu, imaju puno razumevanje i podršku većinskog srpskog naroda.
O dolasku Slovaka u Semberiju je malo istorijskih podataka jer se ovim pitanjem u prošlosti niko nije detaljnije bavio. Bitan doprinos ovom pitanju dali su u svojoj brošuri „Slovaci u Bijeljini 2009“ Zoran Milanović i Mila Stanojević ukratko prikazujući poznate podatke o slovačkim porodicama u Ljeljenči i Bijeljini. Prema njihovim podacima prve slovačke porodice doselile su u Bijeljinu osamdesetih godina 20. veka. Stanijevićeva i Milanović kažu da su u svome radu koristili podateke koje su našli neobjavljene u pisanoj formi kod članova porodice Pavla Šimona i Helene Gašpar Milošević a tom pitanju posvećen je i jedan članak u Semberskim novinama kojeg je napisao Mustafa Grabčanović objavljenom pod naslovom „Doseljavanje Madjara i Slovaka u Bijeljinu“.
Prema tim podacima godine 1885. doseljeno je prvih dvanaest porodica Slovaka u mesto Ljeljenču iz vojvodjanskih mesta Pivnice, Kovačica, Ljuba, Bingula i Bački Petrovac. Porodica Jozefa Bartoša doselila je 1888. Godine iz Kovačice. Zatim su tu pripadnici porodica: Sljivka, Lakatoš, Trabak, Jurik, Bartoš, Senohradski, Štefek, Šimon, Gašpar, Grnja, Časar, Balaš, Kralik. Lešćan i drugi.
Kada govorimo o razlozima doseljavanja Slovaka u Bijeljinu pogrešno bi bilo zaključiti da su prvi Slovaci u Bijeljinu doselili kao puka sirotinja u potrazi za lakšim životom. Naprotiv prve porodice koje su se doselile bile su za tadašnje prilike veoma imućne ili bolje rečeno dolazile su sa kapitalom kojim su u Semberiji po odlasku Turaka, mogli da kupe velike povšine obradive zemlje. Jedna od takvih osoba bio je Štefan Šimon koji je 1895. u Ljeljenči kupio 400 duluma (oko 100 hektara) obradive zemlje a 1897. je digao kredit od 26.000 kruna i kupio još 350 duluma i tako postao jedan od najvećih i najuglednijih zemljoposednika u Bijeljini. Druga porodica koja je pripadala sloju najuglednijih bio je industrijalac Jozef Senohradski koji je 1902. kupio zemljište na lokaciji Suljin Han i tu podigao ciglanu koja je sa uspehom radila sve do 1945. Kasnije su doseljavane i manje imućne porodice koje su ili našle posao kod porodice Šimon, koja je imala i svoju uljaru i vršalicu, kao i kod porodice Senohradski na njihovoj ciglani, ili su kupovali manja poljoprivredna imanja. Mnogi Slovaci, koji su doseljavali bili su i vrni majstori zanatlije i to kovači, kolari, stolari, bravari, krojači i drugi.
Zajednički suživot na ovim prostorima uslovio je da se i slovačke porodice raslojavaju i u pogledu socijalne karte utapaju se u sveopštu sliku stanovništva. Sve više dece se školuje i postaju industrijski radnici ili pak službenici u državnim organima.
S obzirom da je većina slovačkog stanovništva pripadala Evangeličkoj crkvi i mahom su bili nastanjeni u okolini Ljeljenče u kojoj je postojala evangelička crkva kojoj su pripadali i Nemci koji su tu živeli, pa su zajedno sa njima i koristili ovu crkvu za negovanje svoje duhovnosti. To je bio i razlog da su u početku i brakovi sklapani sa pripadnicima madjarske i nemačke nacionalne zajednice a kasnije se pojavljuju mešani bračni parovi sa pripadnicima srpskog naroda. Danas teško da se može naći bračni par da oba bračna partnera pripadaju slovačkom narodu. Medjutim upravo duhovnost je taj faktor koji je održao ovu nacionalnu zajednicu na okupu. On je bio jedino mesto gde su se negovali juzik, običaji i kultura slovačkog naroda tokom proteklih skoro 150 godina a to je i danas mesto gde se to čini.
Posle drugog svetskog rata Slovaci se organizuju i u Bijeljini i 1956. osnivaju svoju Slovačku evangeličku crkvenu zajednicu koja se osniva kao filijala Evangeličke crkvene opštine u Šidu a tako radi i danas. 1966 porodica Šinom poklanja zemljište u Ulici Kosovke djevojke na kojem je te godine i izgradjena mala crkvena zgrada koja je korišćena za održavanje Bogosluženja sve do 2009. kada je na tom istom prostoru uz pomoć Vlade Slovačke Republike i sredstava lokalne samouprave u Bijeljini izgradjena nova zgrada crkve u kojoj se od tada održavaju i bogosluženja ali u tim prostorijama je danas aktivno i radi novoosnovano Slovačko kulturno umetničko društvo “Juraj Janošik” koje je nosilac čuvanja i negovanja kulture i običaja bijeljinskih Slovaka.
Za slovačko groblje u Bijeljini vezana je druga priča. Naime i sa prostorom, odnosno sa parcelom na kojem je Slovačko groblje je povezana porodica Šimon. Početkom 20. veka jedan član porodice Šimon je pristupio verskoj zajednici hazarena čije pripadnike nisu hteli da sahranjuju u neko od postojećih grobalja u Bijeljini pa je porodica Šimon odlučila da parcelu na kojoj je groblje danas pokloni za potrebe sahranjivanja prvo nazarena a kasnije se ovde sahranjuju i pripadnici Evangeličke crkve pa je to postalo – Slovačko groblje.
Rođen 27.7.1968. u Baču (Vojvodina, Srbija). Srednju školu završio u Bačkoj Palanci, Pravni fakultet studirao u Novom Sadu. Od 1990. radi kao novinar – u početku kao novosadski dopisnik beogradskih “Večernjih novosti”; zagrebačke “Arene”, sarajevskih “Naših dana”. Sarađuje i u magazinima “Vreme” i “Stav”.
1992. sa grupom studenata obnavlja izlaženje studentskog mesečnika “Index”. Posle dva broja sledi smena celokupne redakcije i pokretanje magazina “Nezavisi Index” koji će kasnije 1993. promeniti ime u “Svet” iz kojeg je nastala izdavačka kuća Color Press Grupa.
Danas na čelu Color Press Grupe najvećeg izdavača magazina u regionu sa kompanijama u svih 6 republika – 110 magazina, 25 internet portala i preko 80 konferencija i festivala godišnje.
U porfoliju kompanije pored domaćih (poput magazina “Lepota i zdravlje”, “Svet”, “Pošalji recept”, “Lekovito bilje” itd) nalaze se i brojni licencni brendovi: “The Economist”, “Hello!”, “Gloria”, “Story”, “Star”, “Lisa Moj stan”, “Hausbau”, “Brava Casa”, “Bravo”, “Alan Ford”, “Grazia”, “La Cucina Italiana”, “Auto Bild” i brojni drugi.
