Volendam, piktoreskni ribarski gradić na holandskoj obali Atlanskog okeana privlači stotine hiljada turista, pamti slavne slikare koji su se ženili ovdašnjim devojkama ali i tragediju sa početka 21. veka što ga je dovela u sve svetske medije
Centralna železnička stanica u Amsterdamu otvorena 1889. svojom veličinom i lepotom fasade uliva strahopoštovanje i divljenje. Dok joj prilazimo iz pravca centra grada, pored nas promiču lica sveta, u svakih 10 prolaznika prepoznajete pripadnike bar tri rase.
Jednosatna vožnja autobusom koji polazi sa Železničke stanice (u sklopu koje je i Autobuska) dovodi vas do ribarskog gradića Volendam na obali Atlanskog okeana. Silazimo sa autobusa u centru mesta i nakon kratke šetnje po sunčanom februarskom danu ugledali smo more. Jedan od najatraktivnijih malih gradova u Holandiji važi za turističku meku već više od jednog veka.
U početku, Volendam je bio samo luka susednog većeg grada Edama koji je 1357. dobio svoje bliže pristanište. Od tog vremena stanovnici Volendama bave se ribarenjem i poljoprivrednom, najviše proizvodnjom sira. Kada su krajem 19. veka prvo Renoar a kasnije i Pikaso počeli da navraćaju ovde, Volendam je dobio epitet “umetničkog raja”.
Posle njih u Volendam dolaze i brojni drugi slikari. Zanimljiva je priča o trojici njih koji su oženili ćerke vlasnika Hotela Spaander (imao je ukupno sedam ćerki). Nemac Georg Hering oženio je Paulinu, Francuz Augustin Hanikot – Trinetu a Holanđanin Vilim Vouters – najmlađu Koni. Hiljade slika nastalih početkom 20. veka u Volendamu prodato je širom sveta, najviše njih u SAD, posebno porodicama Vaderbilt, Rokfeler, Karnegi i Herst.
Očarani slikama Volendama mnogi su poželeli i lično da dođu u ovaj gradić. Novinski izdavač Vilijem Randolf Herst, ruska balerina Ana Pavlova, supruga predsednika SAD Elenora Ruzvelt, Volt Dizni, Elizabet Tejlor, Muhamed Ali, ali i nemački car Vilijem II i holandske kraljice Vilhelmina, Julijana i Beatris samo su neke od poznatih ličnosti i krunisanih glava koji su posećivali Volendam i gotovo svi odsedali u Hotelu Spaander.
Posebno je zanimljiva priča o nemačkom slikaru Georgu Heringu, jednom od zetova vlasnika Hotela Spaander. On je dakle 1912. oženio Paulinu koja je 1918. umrla od Španske groznice. Ponovo se oženio dve godine kasnije za Elizabet Lasal koja je bila toliko ljubomorna na muževljevu petogodišnju ćerku da je udavila u bunaru ispred kuće. Izvršila je samoubistvo u zatvoru. 1925. Georg se oženio ponovo – sa Lujzom van Megen je dobio sina Ena. Slikar je umro u 52 u Volendamu a sahranjen je u Edamu.
Inače, Hotel Spaander je 1881. sagradio Lendert Spander. Posao je 1919. preuzela ćerka Alida a umetnička kolekcija hotela je između dva rata narasla na čak 1.400 slika i skulptura. Posle Drugog svetskog rata Alida umire a hotel preuzima porodica Šindler iz Volendama. Međutim panderija koronavirusa 2020. žestoko je pogodila poslovanje hotela i on je bankrotirao 22. maja iste godine. U martu 2021. preuzeo ga je hotelski lanac Best Western Hotels & Resorts koji je dotadašnjeg vlasnika Everta Šindlera zadržao kao generalnog direktora.
Uprkos uvreženom mišljenju samo 14.4% stanovnika Holandije su protestanti. Katolika ima više – 19,8% dok je prema popisu iz 2020. najviše ateista – čak 55.4%. Muslimani čine 5.2% stanovništva a pripadnici hindu religije 1.1%. U Volendamu većinu populacije čine katolici što je ostavilo duboke tragove na istoriju ovog mesta u kojem je rođen veliki broj misionara i biskupa. Iza reda živopisnih crkava koje gledaju na more nalazi se Sint-Vincentiuskerk, katolička crkva posvećena francuskom svecu Sv. Vinćentiju. Crkva je sagrađena 1860, više puta je renovinara a okružuju je živopisni park i kanal. Prilikom jednog nevremena 2009. grom je udario u toranj crkve i prouzrokovao veliku štetu na električnim instalacijama i orguljama.
Devet godina ranije jedna druga vatra dovela je Volendam u udarne vesti svetskih medija. Tokom proslave Nove 2001. godine vatra je izbila u kući na obali u kojoj se nalazio kafe “De Hemel” (“Nebo”) koji je bio smešten na najvišem spratu i krcat gostima, veruje se da ih je bilo oko 350. Kako to u ovakvim slučajevima biva sve je počelo bezazleno tako što je jedna prskalica upalila novogodišnju dekoraciju. Vatra se brzo proširila i na ostale lokale u kući, poginulo je 14 mladih ljudi a njih 241 je smešteno u bolnicu od toga 200 sa teškim opekotinama. Većina povređenih i poginulih imala je između 15 i 22 godine. Stručnjaci su kasnije utvrdili se u momentu požara razvila temperatura od čak 400 stepeni Celzijusa. Nastala je, naravno opša panika, nestalo je struje i svetla i počeo je stampedo u kojem su takođe mnogi stradali. Gradonačelnik Volendama koji je posle požara podneo ostavku, tvrdio je kako je panika nastala jer u svi izlazi u slučaju opasnosti bili zaključani. Vlasnik kafea Jan Verman optužen je za nemar, da nije premazao novogodišnju dekoraciju supstancama otpornim na vatru i da je pustio previše ljudi u lokal. Preko 15.000 ljudi na čelu sa premijerom Holandije Vimom Kokom i tadašnjim prestolonaslednikom (današnjim kraljem) Vilijemom Aleksanderom učestvovalo je u povorci ulicama Volendama koja je odala poštu poginulima u požaru. Na ovu tragediju danas podsećaju ploča na šetalištu uz obalu i spomenik na lokalnom groblju.
Pored kafea, restorana i prodavnica suvenira – na šetalištu uz more u Volendamu uočavamo nešto što se retko gde sreće – nekoliko prostranih fotografskih radnji sa tradicionalnim holandskim kostimima koje možete da iznajmite za poziranje. Ženska nošnja iz Volendama smatra se jednom od najprepoznatljivijih u Holandiji iako je u svakodnevnom životu danas nosi manje od 50, uglavnom starijih žena. Volendam je bio i lokalcija za bolivudski filmski hit “Queen” u kojem junaci na obali Atlanskog okeana otvaraju indijski fast-food restoran “Ran’s Gol Gappa”.
Pred ručak, u cilju podizanja apetita odlazimo do Fabrike sira Volendam u kojoj se nalazi i mali muzej kao i prodavnica u kojoj možete da degustirati njihove delikatese. U Muzeju sira je opisan čitav proces nastanka čuvenog holandsko “gauda” sira.
U rano popodne, kada smo izašli iz restorana, uz obalu je već pristao ribarski brod sa mrežama punim ulova iz Atlantika.
Rođen 27.7.1968. u Baču (Vojvodina, Srbija). Srednju školu završio u Bačkoj Palanci, Pravni fakultet studirao u Novom Sadu. Od 1990. radi kao novinar – u početku kao novosadski dopisnik beogradskih “Večernjih novosti”; zagrebačke “Arene”, sarajevskih “Naših dana”. Sarađuje i u magazinima “Vreme” i “Stav”.
1992. sa grupom studenata obnavlja izlaženje studentskog mesečnika “Index”. Posle dva broja sledi smena celokupne redakcije i pokretanje magazina “Nezavisi Index” koji će kasnije 1993. promeniti ime u “Svet” iz kojeg je nastala izdavačka kuća Color Press Grupa.
Danas na čelu Color Press Grupe najvećeg izdavača magazina u regionu sa kompanijama u svih 6 republika – 110 magazina, 25 internet portala i preko 80 konferencija i festivala godišnje.
U porfoliju kompanije pored domaćih (poput magazina “Lepota i zdravlje”, “Svet”, “Pošalji recept”, “Lekovito bilje” itd) nalaze se i brojni licencni brendovi: “The Economist”, “Hello!”, “Gloria”, “Story”, “Star”, “Lisa Moj stan”, “Hausbau”, “Brava Casa”, “Bravo”, “Alan Ford”, “Grazia”, “La Cucina Italiana”, “Auto Bild” i brojni drugi.
