Da li su se dvojica najpoznatijih šidskih slikara i savremenika Ilija Bosilj i Sava Šumanović poznavali i družili? Iako su bili vršnjaci i u isto vreme išli u školu, malo verovatno da su se njih dvojica družili. Ilija, deveto dete iz seljačke porodici i Sava, jedinac iz bogataške kuće – pripadnici dva različita staleže, teško da su bili deo istog sveta. Tim pre što je Sava ubijen 1942. a Ilija je počeo da slika tek 1957.
Nepravedno zapostavljen, pomalo u senci svog mnogo poznatijeg “komšije” Save, opus slikara Ilije Bašićevića dočekuje nas u Muzeju naivne umetnosti “Ilijanum”, u centru Šida, tik uz Galeriju slika Sava Šumanović. Iako upadamo nenajavljeno, Ljubinka Pantić, direktorka muzeja – dočekuje nas srdačno i pokazuje blago o kojem se stara.
U prvoj sali nalaze se dela naivnog slikarstva različitih umetnika iz regiona koja je Bosilj kupovao ili dobijao na poklon. Zapažam raskošna dela Generalića i Ivana Lackovića Kroate. U drugoj prostoriji deo je slika čiji je autor Ilija Bašičević – Bosilj.
Ilija je rođen 1895. kao deveto dete u ovdašnjoj seoskoj porodici. Gotovo ceo svoj život bavio se zemljoradnjom i stočarstvom. Tokom Drugog svetskog rata Ilija boravi u Beču sa svoja dva sina i tada oboljeva od turbekuloze. Po završetku rata, usled kolektivizacije porodica je ostala bez zemlje. Gubitak zemlje, kao i narušeno zdravlje dovode Iliju u situaciju da ima dovoljno slobodnog vremena koje je valjalo nečim ispuniti. Skriveni slikarski talenat isplivao je na površinu kada ga je stariji sin, Dimitrije, istoričar umetnosti, posredno upoznao sa naivnim slikarstvom.
1957. nastaje prva Ilijina slika – kućni sveci Kuzman i Damnjan. U početku radi crteže i gvaševe, potom je počeo da slika ulja na različitim materijalima (drvo, platno, lesonit, karton, staklo, sekurit). Prvi put izlaže 1962, a prva samostalna izložba bila je već 1963. Opus Ilije Bašičevića Bosilja istoričari umetnosti razvrstavaju u više tematskih celina. Najbrojnije su slike biblijskih motiva, zatim motivi inspirisani epovima, legendama i mitovima. U ciklusu „Ilijada“ prikazane su aluzije na realni svet. Sledi ciklus sa likovima iz životinjskog sveta i na kraju slike sa scenama vezanim za leteća astrološka bića. Ilijina dela su bila izložena širom Zapadne Evrope (Amsterdam, Minhen, Milano, Dortmund, Bazel, Cirih, Pariz, Rim, Đenova), u Japanu (Tokio, Osaka) kao i Južnoj Americi (Meksiko Siti). Od tada, Bašičevićeve slike nalaze se u brojnim domaćim i inostranim galerijama koje prikupljaju dela naivne umetnosti. 1970. Ilija je poklonio deo svojih slika i crteža (ukupno 287), kao i 51 delo drugih naivnih umetnika iz zemlje i inostranstva, gradu Šidu, gde je njegovom inicijativom otvoren Muzej naivne umetnosti „Ilijanum“.
Preminuo je 14. maja 1972. u Šidu. Iste godine, na Trećem Trijenalu naivne umetnosti u Bratislavi, Iliji je posthumno dodeljeno priznanje međunarodnog žirija za dostignuća na planu naivne umetnosti. 2006. Ilijine slike bile su izložene u Njujorku, a od tada je nekoliko puta izlagan sa velikanima poput Pikasa, Šagala, Klea, Kandinskog i Šilea. 2007. godine časopis „Raw Vision“ uvrstio je Iliju Bašičevića Bosilja u 50 vodećih umetnika tzv. Autsajder arta u svetu.
Zanima me da li su se dva najpoznatija šidska slikara – Bosilj i Sava Šumanović poznavali i družili. Direktorka muzeja kaže kako je, iako su bili vršnjaci (Sava je bio godinu dana mlađi) i u isto vreme išli u školu, malo verovatno da su se njih dvojica družili. Ilija, deveto dete iz seljačke porodice – i Sava, jedinac iz bogataške kuće – pripadnici dva različita staleža, teško da su bili deo istog sveta i sedeli u istim kafanama ili salonima. Tim pre što je Sava ubijen 1942. a Ilija je počeo da slika tek 1957.
Dok izlazimo iz muzeja, na jednom zidu vidim fotografiju slavne Sofije Loren a iza nje jednu Bosiljevu sliku. Sofiju sam imao prilike da upoznam pre pet godina u Avru u Francuskoj na “krštenju” jednog MSC-ovog kruzera. Tada u 82. godini, Sofija je stojeći pravo kao sveća sa urođenom elegancijom razbila bocu šampanjca o metalni pramac broda. Na ovim fotografijama u Šidu, vidimo je sa slikama Ilije Bosilja. Naime, Sofijin muž Karlo Ponti je kad mu se supruga porađala u Švajcarskoj, a Ilijina izložba tamo bila baš u to vreme tražio je da kupi sve izložene slike. Ilijin sin Mangelos, iz ponosa to odbio, pa je Ponti kupio samo sedam slika. Posle toga je Ilija naslikao nekoliko portreta Sofije Loren. Zatim je ušao u kolekciju Rokfelera, a posle je jednu njegovu sliku kupila i Elizabet Tejlor. Inače, unuka slavnog Bosilja prošle godine je postala upravnica čuvenog Muzeja naivne i marginalne umetnosti u Jagodini.
Muzej naivne umetnosti „Ilijanum“ otvoren je za posetioce radnim danima od 8 do 18 časova, subotom i u dane praznika od 9 do 15 časova.
Rođen 27.7.1968. u Baču (Vojvodina, Srbija). Srednju školu završio u Bačkoj Palanci, Pravni fakultet studirao u Novom Sadu. Od 1990. radi kao novinar – u početku kao novosadski dopisnik beogradskih “Večernjih novosti”; zagrebačke “Arene”, sarajevskih “Naših dana”. Sarađuje i u magazinima “Vreme” i “Stav”.
1992. sa grupom studenata obnavlja izlaženje studentskog mesečnika “Index”. Posle dva broja sledi smena celokupne redakcije i pokretanje magazina “Nezavisi Index” koji će kasnije 1993. promeniti ime u “Svet” iz kojeg je nastala izdavačka kuća Color Press Grupa.
Danas na čelu Color Press Grupe najvećeg izdavača magazina u regionu sa kompanijama u svih 6 republika – 110 magazina, 25 internet portala i preko 80 konferencija i festivala godišnje.
U porfoliju kompanije pored domaćih (poput magazina “Lepota i zdravlje”, “Svet”, “Pošalji recept”, “Lekovito bilje” itd) nalaze se i brojni licencni brendovi: “The Economist”, “Hello!”, “Gloria”, “Story”, “Star”, “Lisa Moj stan”, “Hausbau”, “Brava Casa”, “Bravo”, “Alan Ford”, “Grazia”, “La Cucina Italiana”, “Auto Bild” i brojni drugi.
